ไส้กรองเครื่องฟอกอากาศ ล้างได้ไหม?

ในยุคที่มลภาวะทางอากาศและการแพร่กระจายของเชื้อโรคเป็นปัญหาสำคัญ ไส้กรองเครื่องฟอกอากาศ จึงเป็นอุปกรณ์ที่หลายครัวเรือนให้ความสนใจ แต่คำถามที่พบบ่อยคือ “ไส้กรองเครื่องฟอกอากาศ ล้างได้ไหม?” บทความนี้จะอธิบายข้อเท็จจริงเกี่ยวกับไส้กรอง ข้อควรระวัง และนำเสนอทางเลือกที่มีประสิทธิภาพมากกว่าสำหรับการกำจัดเชื้อโรคในอากาศและบนพื้นผิว

เข้าใจประเภทของไส้กรองเครื่องฟอกอากาศ

ก่อนจะตอบคำถามว่าล้างได้หรือไม่ เราควรทำความเข้าใจก่อนว่า เครื่องฟอกอากาศคืออะไร เครื่องฟอกอากาศมีประโยชน์อย่างไร และไส้กรองแต่ละประเภทมีข้อจำกัดอย่างไร ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญที่ผู้ใช้งานควรทราบเพื่อการดูแลรักษาที่ถูกต้อง

ไส้กรอง HEPA และประสิทธิภาพการกรอง

ไส้กรอง HEPA (High-Efficiency Particulate Air) ถูกออกแบบให้ดักจับอนุภาคขนาดเล็กถึง 0.3 ไมครอน แต่ที่หลายคนเข้าใจผิดคือคิดว่าสามารถล้างและนำกลับมาใช้ใหม่ได้ ความจริงแล้ว ไส้กรอง HEPA ส่วนใหญ่ทำจากเส้นใยกระดาษหรือใยแก้วละเอียดที่ถูกอัดซ้อนกันหลายชั้น การล้างด้วยน้ำจะทำลายโครงสร้างของไส้กรองและลดประสิทธิภาพการกรองลงอย่างมีนัยสำคัญ ตามข้อมูลจากสถาบัน Environmental Protection Agency (EPA) ไส้กรอง HEPA ไม่ได้ออกแบบมาให้ล้างทำความสะอาดได้

ไส้กรองคาร์บอน (Carbon Filter) และการดักจับกลิ่น

ไส้กรองคาร์บอน ถูกออกแบบให้ดูดซับกลิ่น สารเคมี และก๊าซพิษต่างๆ ด้วยรูพรุนจำนวนมากในเม็ดคาร์บอน การล้างไส้กรองคาร์บอนจะทำให้รูพรุนเหล่านี้อุดตันจากสารที่ดูดซับไว้และน้ำ ทำให้ไม่สามารถดูดซับสารใหม่ได้อย่างมีประสิทธิภาพ นอกจากนี้ เม็ดคาร์บอนที่อิ่มตัวด้วยสารเคมีอันตรายแล้วอาจปล่อยสารพิษกลับสู่อากาศเมื่อเปียกน้ำ ทำให้เกิดอันตรายต่อสุขภาพ

ไส้กรองชั้นแรก (Pre-filter) สำหรับฝุ่นขนาดใหญ่

ไส้กรองชั้นแรก หรือ Pre-filter มักเป็นไส้กรองเพียงประเภทเดียวที่อาจล้างทำความสะอาดได้ในบางรุ่น แต่ก็มีข้อจำกัดสำคัญที่หลายคนมองข้าม คือล้างได้เฉพาะไส้กรองที่ทำจากพลาสติกหรือโลหะเท่านั้น อย่างไรก็ตาม ในวงการแพทย์ไส้กรองเหล่านี้ถูกจัดให้เป็นขยะติดเชื้อ เนื่องจากเป็นแหล่งสะสมเชื้อโรค แบคทีเรีย และไวรัสต่างๆ ที่ถูกดูดเข้าเครื่อง การถอดไส้กรองออกมาล้างอาจทำให้เชื้อที่ถูกกักเก็บไว้กระจายสู่อากาศได้ ก่อให้เกิดความเสี่ยงต่อผู้ล้างและผู้ที่อยู่ในบริเวณใกล้เคียง โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง นอกจากนี้ การล้างทำความสะอาดบ่อยๆ ยังทำให้เส้นใยของไส้กรองเสื่อมสภาพเร็วขึ้นและประสิทธิภาพการกรองลดลงได้

ไส้กรองพิเศษอื่นๆ (Photocatalytic, Ionizer)

ไส้กรองพิเศษอื่นๆ เช่น ตัวเร่งปฏิกิริยาด้วยแสง (Photocatalytic) หรือเครื่องสร้างประจุไอออน (Ionizer) ไม่สามารถล้างได้เช่นกัน เนื่องจากมีโครงสร้างซับซ้อน การล้างอาจก่อให้เกิดความเสียหายต่อระบบไฟฟ้าหรือส่วนประกอบอื่นๆ ที่สำคัญ การล้างไส้กรองเหล่านี้ไม่เพียงทำให้ประสิทธิภาพลดลง แต่ยังอาจก่อให้เกิดไฟฟ้าลัดวงจรได้

ไส้กรองประเภทไหนล้างได้บ้าง?

จากข้อมูลข้างต้น จะเห็นได้ว่าแทบไม่มีไส้กรองประเภทใดที่สามารถล้างได้โดยไม่สูญเสียประสิทธิภาพ แม้แต่ไส้กรอง Pre-filter ที่ล้างได้ก็ยังมีข้อจำกัด ที่สำคัญคือ ตามมาตรฐานทางการแพทย์ ไส้กรองที่ใช้แล้วถือเป็น “ขยะติดเชื้อ” โดยเฉพาะในสถานพยาบาลหรือสถานที่ที่มีความเสี่ยงสูงต่อการแพร่กระจายของเชื้อโรค

สถาบันควบคุมและป้องกันโรคของหลายประเทศแนะนำว่า ไส้กรองที่ผ่านการใช้งานควรได้รับการกำจัดอย่างถูกวิธีตามหลักสุขาภิบาล ไม่ควรนำมาล้างและใช้ซ้ำ เพราะอาจกลายเป็นแหล่งเพาะพันธุ์เชื้อโรค แบคทีเรีย เชื้อรา หรือไวรัสได้

เมื่อพิจารณาจากข้อเท็จจริงทางวิทยาศาสตร์ คำตอบสำหรับคำถาม “ไส้กรองเครื่องฟอกอากาศ ล้างได้ไหม?” คือ ไม่ควรล้างไส้กรองเครื่องฟอกอากาศ ยกเว้นในกรณีที่บริษัทผู้ผลิตระบุอย่างชัดเจนว่าไส้กรองนั้นสามารถล้างได้ และมีคำแนะนำวิธีการล้างที่เหมาะสม

ทางเลือกที่ดีกว่าการล้างไส้กรอง

แทนที่จะพยายามยืดอายุไส้กรองด้วยการล้างซึ่งอาจเป็นอันตราย มีทางเลือกที่ดีกว่าสำหรับการกำจัดเชื้อโรคและมลภาวะในอากาศ

เทคโนโลยีฆ่าเชื้อในอากาศแบบไม่ใช้ไส้กรอง

เทคโนโลยีสมัยใหม่อย่าง เครื่องฆ่าเชื้อโรคในอากาศ ที่ไม่ใช้ไส้กรองกำลังเป็นที่นิยมมากขึ้น เทคโนโลยีนี้ไม่เพียงแต่กำจัดมลพิษในอากาศเท่านั้น แต่ยังสามารถทำลายเชื้อโรคบนพื้นผิวต่างๆ ได้อีกด้วย ซึ่งเป็นคุณสมบัติที่เครื่องฟอกอากาศแบบไส้กรองไม่สามารถทำได้

ระบบกำจัดเชื้อแบบพ่นประจุออกสู่ภายนอกด้วย Hydroxyl Ions

Wellis Air นำเสนอนวัตกรรมการกำจัดเชื้อโรคที่แตกต่างจากระบบฟอกอากาศทั่วไป โดยใช้การพ่นประจุ ไฮดรอกซิล (Hydroxyl) ออกสู่พื้นที่โดยรอบ ประจุเหล่านี้เป็นอนุมูลอิสระที่มีประสิทธิภาพสูงในการทำลายเยื่อหุ้มเซลล์ของเชื้อโรค นี่คือความแตกต่างที่สำคัญ – แทนที่จะดูดอากาศเข้ามาทำความสะอาดในเครื่องและดักจับเชื้อโรคไว้ในไส้กรอง แต่ Wellis Air ใช้กลไกการพ่นประจุออกไปล่าเชื้อโรคถึงที่ (เรียกว่า “การทำลายเชื้อเชิงรุก” หรือ Active Destroyer) ทำให้สามารถเข้าถึงและทำลายเชื้อโรคได้ทั้งในอากาศและบนพื้นผิวต่างๆ ที่ไม่สามารถดูดเข้าไปในเครื่องได้ เช่น เฟอร์นิเจอร์ เสื้อผ้า และอุปกรณ์อิเล็กทรอนิกส์

เปรียบเทียบประสิทธิภาพระหว่างเครื่องฟอกอากาศแบบไส้กรองกับ Wellis Air

เมื่อเปรียบเทียบประสิทธิภาพระหว่าง เครื่องฟอกอากาศฆ่าเชื้อโรคแบบใช้ไส้กรอง กับเทคโนโลยี Wellis Air ที่ใช้ Hydroxyl Ions พบว่า:

การครอบคลุม: เครื่องฟอกอากาศแบบไส้กรองทำงานได้เฉพาะอากาศที่ถูกดูดเข้าไปในเครื่องเท่านั้น ทำให้เชื้อโรคที่อยู่ในอากาศส่วนอื่นของห้องและเชื้อโรคที่เกาะอยู่บนพื้นผิวต่างๆ ยังคงอยู่และแพร่กระจายต่อไปได้ ในขณะที่ Wellis Air สามารถพ่นประจุไฮดรอกซิลออกไปกำจัดเชื้อโรคได้ทั่วทั้งห้อง ทั้งในอากาศและบนพื้นผิวต่างๆ นี่คือเหตุผลที่เครื่องฟอกอากาศที่ใช้ในโรงพยาบาล มีแนวโน้มที่จะเปลี่ยนจากระบบกรองอากาศแบบเดิม มาใช้เทคโนโลยีการทำลายเชื้อเชิงรุกแบบ Wellis Air มากขึ้น โดยเฉพาะในพื้นที่ที่ต้องการความสะอาดสูงสุด เช่น ห้องผู้ป่วยวิกฤติและห้องผ่าตัด
ความปลอดภัย: ไส้กรองเครื่องฟอกอากาศมักกลายเป็นแหล่งสะสมเชื้อโรคและเป็น “ขยะติดเชื้อ” ในทางการแพทย์ ซึ่งมีความเสี่ยงสูงต่อผู้ใช้งาน โดยเฉพาะเมื่อต้องเปลี่ยนไส้กรองด้วยตนเอง หากไม่มีการป้องกันที่เหมาะสม เช่น การสวมถุงมือและหน้ากากอนามัย คุณอาจรับเชื้อโรคที่สะสมอยู่ในไส้กรองเข้าสู่ร่างกายได้อย่างง่ายดาย ในทางตรงกันข้าม Wellis Air ไม่มีไส้กรองให้เป็นแหล่งสะสมเชื้อ จึงปลอดภัยกว่าสำหรับผู้ใช้งานทั่วไป และยังได้รับการรับรองความปลอดภัยจาก US FDA อีกด้วย
การบำรุงรักษาและความคุ้มค่าระยะยาว: เครื่องฟอกอากาศแบบไส้กรองต้องเปลี่ยนไส้กรองเป็นประจำซึ่งมีค่าใช้จ่ายสูง และยังมีต้นทุนแฝงที่หลายคนมองข้าม นั่นคือการกำจัดไส้กรองที่ใช้แล้วอย่างถูกวิธี โดยเฉพาะในโรงพยาบาลที่ต้องจัดการไส้กรองเหล่านี้เสมือน “ขยะติดเชื้อ” ซึ่งต้องนำไปเผาทำลายในเตาเผาพิเศษที่อุณหภูมิสูง มีค่าใช้จ่ายในการขนส่งและกำจัดที่สูงมาก นอกจากนี้ เครื่องแบบไส้กรองยังใช้พลังงานไฟฟ้ามากกว่าเนื่องจากต้องใช้พัดลมแรงดูดอากาศเข้าเครื่อง ในทางตรงกันข้าม Wellis Air เพียงเปลี่ยนตลับน้ำมันโอเลฟินส์ทุก 90 วัน ซึ่งง่ายและประหยัดกว่า ตลับที่ใช้แล้วไม่จัดเป็นขยะติดเชื้อเพราะไม่มีการสะสมเชื้อโรค สามารถทิ้งเป็นขยะทั่วไปได้

ประสิทธิภาพ: มีผลการทดสอบจากห้องปฏิบัติการระดับนานาชาติหลายแห่งที่ยืนยันว่า Wellis Air สามารถฆ่าเชื้อไวรัส COVID-19, RSV, Rotavirus, เชื้อที่ทำให้เกิดโรคมือเท้าปากเปื่อย, SARS, MERS และเชื้อโรคอื่นๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ซึ่งเหนือกว่าระบบกรองอากาศทั่วไป โดยได้รับการทดสอบและรับรองจากสถาบันวิจัยชั้นนำทั่วโลก เช่น MRI Global (สหรัฐอเมริกา) ที่ยืนยันประสิทธิภาพในการกำจัดเชื้อ COVID-19, รับรองด้านความปลอดภัยโดยองค์การอาหารและยาของสหรัฐ (US FDA)

สรุปบทความ

คำตอบสำหรับคำถาม “ไส้กรองเครื่องฟอกอากาศ ล้างได้ไหม?” คือ โดยทั่วไปแล้วห้ามล้าง เนื่องจากจะทำให้ประสิทธิภาพการกรองลดลงและอาจเป็นอันตรายต่อสุขภาพจากการแพร่กระจายของเชื้อโรคที่สะสมในไส้กรอง

แนวทางที่แนะนำคือการใช้เทคโนโลยีฆ่าเชื้อแบบไม่ใช้ไส้กรองอย่าง เครื่องฆ่าเชื้อไวรัส Wellis Air ที่ใช้ประจุ Hydroxyl ในการกำจัดเชื้อโรคแบบ Active Destroyer หรือ การทำลายเชื้อเชิงรุกซึ่งไม่เพียงปลอดภัยกว่า แต่ยังมีประสิทธิภาพสูงในการกำจัดเชื้อโรคทั้งในอากาศและบนพื้นผิว ทำให้พื้นที่อยู่อาศัยหรือทำงานปลอดเชื้อได้อย่างแท้จริง

การลงทุนในเทคโนโลยีที่เหมาะสมเพื่อ ฆ่าเชื้อโรคในอากาศ จึงเป็นทางเลือกที่คุ้มค่าในระยะยาว ทั้งในแง่ของสุขภาพ ค่าใช้จ่าย และความสะดวกในการใช้งาน โดยเฉพาะในยุคที่การป้องกันการแพร่กระจายของเชื้อโรคมีความสำคัญมากกว่าที่เคย

ติดต่อรับคำแนะนำจากผู้เชี่ยวชาญหรือเลือกซื้อ Wellis Air ได้แล้ววันนี้

Line OA: @wellisthailand

Facebook: Wellis Thailand Official

Messenger: Wellis Thailand Official

ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ: 081-559-8555