ไวรัส RSV คืออะไร? ทำความรู้จักไวรัสตัวร้ายที่พบบ่อยในเด็กเล็ก

 การระบาดของเชื้อไวรัสทางเดินหายใจในช่วงหลายปีที่ผ่านมาทำให้ผู้คนเริ่มหันมาใส่ใจเรื่องสุขภาพระบบทางเดินหายใจมากขึ้น นอกจาก COVID-19 ที่เรารู้จักกันดีแล้ว ยังมีเชื้อไวรัสอีกชนิดหนึ่งที่มีความรุนแรงและอันตรายไม่แพ้กัน นั่นคือ ไวรัส RSV ซึ่งจัดอยู่ในกลุ่มเดียวกับไวรัสตระกูล Coronavirus ที่สามารถก่อให้เกิดการระบาดใหญ่ได้

ไวรัส RSV มีความน่ากลัวเป็นพิเศษเพราะสามารถแพร่เชื้อได้ง่ายผ่านละอองฝอยและการสัมผัส คล้ายกับ COVID-19 แต่มีอัตราการเสียชีวิตในเด็กเล็กที่สูงกว่า โดยเฉพาะในทารกอายุต่ำกว่า 6 เดือน ที่มีโอกาสเสียชีวิตได้ถึง 1 ใน 50 ของผู้ติดเชื้อ เช่นเดียวกับที่เราพบว่าโรคภูมิแพ้ในเด็กมักมีอาการกำเริบรุนแรงและเป็นอันตรายเมื่อร่างกายติดเชื้อไวรัสทางเดินหายใจ ทำให้เกิดภาวะหายใจล้มเหลวได้ และสิ่งที่น่าเป็นห่วงมากที่สุดคือ ไวรัส RSV สามารถก่อให้เกิดอาการรุนแรงและเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ในระยะเวลาเพียงไม่กี่วัน โดยเฉพาะในกลุ่มเด็กเล็กและผู้มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง บทความนี้จะพาทุกท่านมาทำความรู้จักกับไวรัสตัวร้ายที่อาจกลายเป็นภัยคุกคามครั้งใหม่นี้ให้มากขึ้น

ไวรัส RSV คืออะไร

ไวรัส RSV หรือชื่อเต็มคือ Respiratory Syncytial Virus เป็นไวรัสที่ก่อให้เกิดการติดเชื้อทางเดินหายใจ มักพบระบาดในช่วงฤดูฝนและฤดูหนาว มักเกิดในเด็กเล็กที่มีอายุต่ำกว่า 3 ปี ที่ไวรัสชนิดนี้สามารถติดต่อได้ง่ายผ่านการไอ จาม หรือสัมผัสกับสารคัดหลั่งจากผู้ป่วย ซึ่งเมื่อเข้าสู่ร่างกายแล้ว มันจะเข้าไปทำลายเซลล์เยื่อบุทางเดินหายใจ ทำให้เกิดการอักเสบและมีเสมหะมากขึ้น

ตามข้อมูลจากองค์การอนามัยโลก (WHO) เชื้อ RSV เป็นสาเหตุหลักของโรคปอดบวมและหลอดลมอักเสบในเด็กอายุต่ํากว่า 5 ปีทั่วโลก โดยในแต่ละปีมีเด็กป่วยด้วยโรคนี้ประมาณ 33 ล้านคนและเสียชีวิตกว่า 120,000 คนทั่วโลก นอกจากนี้ การติดเชื้อ RSV ซ้ำในเด็กเล็กยังมีความเกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน และอาจเป็นหนึ่งในสาเหตุโรคภูมิแพ้ในระยะยาว เช่น โรคหืดหรือภาวะหลอดลมหดเกร็งได้อีกด้วย นับเป็นไวรัสที่มีความรุนแรงและน่ากลัวมากตัวหนึ่ง

อาการของผู้ที่ติดเชื้อไวรัส RSV

เมื่อร่างกายได้รับเชื้อไวรัส RSV เข้าไป ระบบภูมิคุ้มกันจะเริ่มต่อสู้กับเชื้อโรค ทำให้เกิดอาการแสดงที่หลากหลาย ความรุนแรงของอาการจะแตกต่างกันไปในแต่ละบุคคล โดยเฉพาะอย่างยิ่งขึ้นอยู่กับอายุและสภาพร่างกายของผู้ป่วย อาการของโรคนี้มีตั้งแต่เบาจนถึงรุนแรง และบางครั้งอาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่เป็นอันตรายได้ ลองมาดูรายละเอียดของอาการในแต่ละกลุ่มผู้ป่วยกัน

อาการทั่วไปในเด็กและผู้ใหญ่

ผู้ที่ติดเชื้อไวรัส RSV จะมีอาการคล้ายไข้หวัดทั่วไปในช่วงแรก ได้แก่ มีน้ำมูก จาม ไข้ต่ำๆ และไอเล็กน้อย อาการเหล่านี้มักปรากฏภายใน 4-6 วันหลังได้รับเชื้อ ในผู้ใหญ่และเด็กโตที่มีภูมิคุ้มกันแข็งแรง การติดเชื้อ RSV มักไม่รุนแรงและหายได้เองภายใน 1-2 สัปดาห์

แต่ในเด็กเล็ก โดยเฉพาะทารกและเด็กอายุต่ำกว่า 3 ปี การติดเชื้อ RSV อาจมีความรุนแรงมากขึ้น โดยจะแสดงอาการเช่น

• มีไข้ (อาจสูงได้มากกว่า 39 องศา)
• หายใจเร็วหรือหายใจลำบาก หน้าอกบุ๋มลงเวลาหายใจเข้า
• หายใจมีเสียงวี้ด (Wheezing)
• ไอรุนแรง ไปจนถึงเกิดอาการอาเจียน
• มีอาการซึม เบื่ออาหาร ทานอาหารได้น้อยลง 

ความรุนแรงและภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น

ในกรณีที่รุนแรง การติดเชื้อ ไวรัส RSV อาจนำไปสู่ภาวะแทรกซ้อนที่อันตรายได้ โดยเฉพาะในเด็กเล็ก ผู้สูงอายุ และผู้ที่มีภูมิคุ้มกันบกพร่อง ภาวะแทรกซ้อนที่พบบ่อย ได้แก่

• หลอดลมฝอยอักเสบ (Bronchiolitis): เป็นการอักเสบของหลอดลมขนาดเล็กในปอด ทำให้หายใจลำบาก เกิดอาการเขียว และอาจต้องได้รับออกซิเจนเสริม
• ปอดบวม (Pneumonia): การอักเสบของถุงลมในปอด ซึ่งอาจนำไปสู่การหายใจล้มเหลวได้
• หอบหืดกำเริบ: ในเด็กที่มีประวัติเป็นโรคหอบหืด การติดเชื้อ RSV สามารถกระตุ้นให้เกิดอาการกำเริบได้

ตามข้อมูลจากกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ไทย พบว่าทารกแรกเกิดถึง 6 เดือนที่ติดเชื้อ RSV มีโอกาสต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลสูงถึง 1 ใน 3 ของผู้ป่วยทั้งหมด และบางรายอาจต้องเข้ารับการรักษาในหอผู้ป่วยวิกฤต เนื่องจากภาวะการหายใจล้มเหลว