MRSA คืออะไร? รู้จักเชื้อดื้อยา สาเหตุ อาการ และวิธีรักษาป้องกันต้อง

เชื้อ MRSA คือเชื้ออะไร?

MRSA คือเชื้อแบคทีเรีย Staphylococcus aureus ที่มีความดื้อต่อยาปฏิชีวนะ Methicillin และยาในกลุ่ม Beta-lactam อื่นๆ ชื่อเต็มของ MRSA ย่อมาจาก Methicillin-Resistant Staphylococcus aureus ซึ่งเป็นการดัดแปลงพันธุกรรมที่ทำให้เชื้อนี้สามารถต้านทานต่อยาปฏิชีวนะที่ใช้รักษาเชื้อ Staph ทั่วไปได้

เชื้อ MRSA นี้มีลักษณะพิเศษคือมีความสามารถในการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างโปรตีนที่จับกับยาปฏิชีวนะ ทำให้ยาไม่สามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ ตามรายงานของ Centers for Disease Control and Prevention (CDC) พบว่าเชื้อ MRSA เป็นสาเหตุของการติดเชื้อในโรงพยาบาลและชุมชนที่เพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง

การทำความเข้าใจว่า MRSA คือเชื้ออะไร จะช่วยให้เราสามารถวางแผนการป้องกันได้อย่างเหมาะสม เชื้อนี้สามารถอยู่รอดได้นานบนพื้นผิวต่างๆ และสามารถแพร่กระจายผ่านการสัมผัสโดยตรงหรือผ่านวัตถุที่ปนเปื้อน

เชื้อ MRSA ติดต่อได้อย่างไร และมีสาเหตุจากอะไร?

การแพร่กระจายของเชื้อ MRSA เกิดขึ้นได้หลายทาง โดยส่วนใหญ่เกิดจากการสัมผัสโดยตรงกับผู้ที่ติดเชื้อหรือเป็นพาหะของเชื้อ การใช้อุปกรณ์ทางการแพทย์ร่วมกัน หรือการสัมผัสพื้นผิวที่ปนเปื้อนเชื้อ เช่น ราวจับ โต๊ะ เตียง หรือผ้าเช็ดตัวในสถานพยาบาล

สาเหตุหลักของการเกิดเชื้อ MRSA มาจากการใช้ยาปฏิชีวนะอย่างไม่เหมาะสม การไม่กินยาให้ครบตามที่แพทย์สั่ง หรือการใช้ยาปฏิชีวนะโดยไม่จำเป็น ทำให้เชื้อแบคทีเรียปรับตัวและพัฒนาความดื้อต่อยา

ปัจจัยเสี่ยงหลักที่ทำให้เกิดการติดเชื้อ

ปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญในการติดเชื้อ MRSA ได้แก่ การเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลเป็นระยะเวลานาน การมีแผลเปิดหรือการผ่าตัด การใช้อุปกรณ์ทางการแพทย์ที่แทรกเข้าในร่างกาย เช่น สายสวนปัสสาวะ หรือสายให้น้ำเกลือ การมีโรคประจำตัวที่ทำให้ภูมิคุ้มกันอ่อนแอ และการอยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีการใช้ยาปฏิชีวนะบ่อยครั้ง

โดยเฉพาะผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับผิวหนัง เช่น ภูมิแพ้ผิวหนัง โรคหลอดลมอักเสบ หรือโรคลมพิษ ซึ่งมักมีการอักเสบและแผลที่ผิวหนังเป็นช่องทางให้เชื้อ MRSA เข้าสู่ร่างกาย การที่ผิวหนังมีความบอบบางหรือมีแผลเรื้อรังจะเพิ่มความเสี่ยงในการติดเชื้อได้อย่างมากเมื่อสัมผัสกับสิ่งแวดล้อมที่มีเชื้อ

อาการของการติดเชื้อ MRSA เป็นอย่างไร? สัญญาณที่ควรสังเกต

การติดเชื้อ MRSA มีอาการที่หลากหลายขึ้นอยู่กับตำแหน่งและความรุนแรงของการติดเชื้อ ในระยะเริ่มต้น อาการอาจไม่รุนแรงและคล้ายกับการติดเชื้อแบคทีเรียทั่วไป แต่หากไม่ได้รับการรักษาที่เหมาะสม อาการจะรุนแรงขึ้นและอาจแพร่กระจายไปยังอวัยวะอื่นๆ

อาการเบื้องต้นที่ควรสังเกตได้แก่ การมีไข้ ความเจ็บปวดบริเวณที่ติดเชื้อ การอักเสบและบวมแดง การมีหนองหรือของเหลวไหลออกจากแผล และอาการเหนื่อยล้าผิดปกติ ตามข้อมูลจาก World Health Organization (WHO) การรู้จักอาการเหล่านี้จะช่วยให้ได้รับการรักษาที่รวดเร็วและเหมาะสม

อาการที่ผิวหนัง 

การติดเชื้อ MRSA ที่ผิวหนังมักเริ่มต้นด้วยลักษณะคล้ายฝีหรือตุ่มหนองที่มีขนาดเล็ก บริเวณรอบๆ จะมีการอักเสบ บวมแดง และอาจมีความร้อน ในบางกรณีอาจดูคล้ายกับรอยแมลงกัดหรือผื่นคันธรรมดา ทำให้ผู้ป่วยมักไม่ให้ความสำคัญในระยะแรก

ลักษณะเฉพาะของแผลติดเชื้อ MRSA คือมีการสะสมของหนองสีเหลืองหรือเขียว มีกลิ่นเหม็นเป็นพิเศษ และมักไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะทั่วไป หากสังเกตเห็นอาการเหล่านี้ควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อรับการตรวจและรักษาที่เหมาะสม

อาการของการติดเชื้อที่รุนแรงและลุกลาม

เมื่อเชื้อ MRSA แพร่กระจายเข้าสู่กระแสเลือดหรืออวัยวะภายใน จะกลายเป็น Invasive MRSA ซึ่งมีอาการรุนแรงมาก ผู้ป่วยจะมีไข้สูง หนาวสั่น ความดันโลหิตต่ำ หายใจเร็วและแรง อาการสับสนหรือเซื่องซึม และอาจมีอาการช็อกจากการติดเชื้อ

การติดเชื้อแบบ Invasive นี้สามารถเกิดขึ้นได้ในอวัยวะต่างๆ เช่น ปอด (ปอดบวม) หัวใจ (เยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ) กระดูกและข้อ (กระดูกอักเสบ) หรือระบบประสาท (เยื่อหุ้มสมองอักเสบ) อาการเหล่านี้ต้องการการรักษาแบบฉุกเฉินและอาจต้องรักษาในโรงพยาบาลเป็นระยะเวลานาน

ใครคือกลุ่มเสี่ยงต่อการติดเชื้อ MRSA บ้าง?

กลุ่มเสี่ยงสูงในการติดเชื้อ MRSA ได้แก่ผู้ป่วยในโรงพยาบาล โดยเฉพาะผู้ที่อยู่ในหอผู้ป่วยวิกฤต (ICU) ผู้ป่วยที่ต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ ผู้ป่วยหลังผ่าตัดใหญ่ ผู้ป่วยที่มีแผลไหม้รุนแรง และผู้ป่วยที่ได้รับการรักษาด้วยยาปฏิชีวนะเป็นระยะเวลานาน

นอกเหนือจากสภาพแวดล้อมในโรงพยาบาล กลุ่มเสี่ยงยังรวมถึงผู้สูงอายุในสถานดูแลระยะยาว นักกีฬาที่มีการบาดเจ็บที่ผิวหนังบ่อยครั้ง ผู้ที่ใช้ยาเสพติดด้วยการฉีด และผู้ที่อาศัยในชุมชนแออัดหรือสถานที่ที่มีสุขอนามัยไม่ดี

ตามข้อมูลจากกรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข พบว่าการระบาดของเชื้อ MRSA ในโรงพยาบาลไทยมีแนวโน้มเพิ่มขึ้น จึงจำเป็นต้องมีการเฝ้าระวังและป้องกันอย่างเข้มงวด โดยเฉพาะในกลุ่มเสี่ยงสูงเหล่านี้